عجیب ترین آتشفشان دنیا با گدازه ای لزج و سیاه رنگ
به گزارش گالری ابزار زیبا، اٌلدوینیو لنگای یکی از عجیب ترین آتشفشان ها نه تنها در سیاره زمین بلکه شاید حتی در کل منظومه شمسی است. در حالی که شاید این آتشفشان معمولی به نظر برسد، با نگاهی به دهانه شمالی آن به شکل منحصر به فردی گدازه سیاهی که مانند روغن موتور، از آن جاری می گردد را خواهید دید.
تینا مزدکی: اٌلدوینیو لنگای که در شکاف آفریقای شرقی در شمال تانزانیا واقع شده است، تنها آتشفشان فعال شناخته شده است که گدازه های کربنی معروف به گدازه ناتروکربناتیت از آن جاری می گردد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ممکن است زمانی از آتشفشان های زهره گدازه های ناتروکربناتیت فوران می کردند، اما این غول آفریقایی تنها آتشفشان شناخته شده روی زمین است چنین گذازه ای از آن فوران می نماید.
بیشتر آتشفشان ها گدازه های غنی از مواد معدنی، سیلیکات را بیرون می ریزند و نقطه ذوب آن ها بیش از 900 درجه سانتی گراد است. گدازه اٌلدوینیو لنگای حاوی سیلیس نسبتا کمی است، اما دارای مقدار زیادی مواد معدنی کربناته است که به گدازه اجازه می دهد تا تنها در دمای 540 درجه سانتیگراد وارد حالت مایع گردد. فقدان سیلیس گدازه را بسیار چسبناک می نماید. هنگامی که یک فوران رخ می دهد، بیشتر شبیه یک دیگ روغن موتور سیاه رنگ است تا چیزی شبیه به گدازه های داغ.
با توجه به جنس لزج و ویسکوزیته گدازه آن، دانشمندان زمانی که متوجه شدند آتشفشان می تواند فوران کند شگفت زده شدند. این آتشفشان می تواند با وجود گدازه های مایع فوران کند و شایداین به این علت است که مملو از دی اکسید کربن محلول و گازهای دیگر است که آن را مانند نوشابه های گازدار جوشان می نماید. این آتشفشان که در ارتفاع 2962 متری قرار گرفته است، دو دهانه دارد، اما تنها دهانه شمالی آن فوران می نماید و آخرین دوره فوران آن در آوریل 2017 شروع شد و طبق آخرین گزارشات در مارس 2024 همچنان در حال فوران بوده است.
در سال 2009، آتشفشان شناسان نمونه های گازی را از این آتشفشان جمع آوری کردند تا علت گدازه های منحصر به فرد مبتنی بر کربن آن را کشف نمایند. به طرز عجیبی، آن ها متوجه شدند که ترکیب گازها ترکیب همان گازهایی است که در امتداد پشته های میانی اقیانوس هستند و این در حالی است که این آتشفشان در داخل خشکی و دور از رشته کوه های اعماق دریا قرار گرفته است.
این امر باعث شد تا محققان به این نتیجه برسند که گدازه غنی از کربن منحصر به فرد، از ذوب مواد معدنی در گوشته بالایی زمین همان لایه سنگی ضخیم درست در زیر پوسته سیاره ایجاد شده است. به گفته دانشمندان شیمی و ترکیب ایزوتوپی گازها نشان می دهد که CO2 مستقیماً از گوشته بالایی زیر شکاف آفریقای شرقی منشأ می گیرد.
بخشی از آفریقای شرقی که اٌلدوینیو لنگای بر روی آن قرار گرفته است برای حدود 25 میلیون سال از نظر زمین ساختی فعال بوده و یکی از جالب ترین نقاط زمین شناسی در دنیا به جای مانده است.
این بخش در سمت شرقی آفریقا، در واقع یک پارگی غول پیکر در صفحه آفریقاست که چند میلی متر در سال از هم دور می گردد که پس از میلیون ها میلیون سال، پایان قاره آفریقا را به دو نیم تقسیم نموده و اقیانوسی تازه بین شرق آفریقا و به جای مانده صفحه آفریقا ایجاد می نماید. این مرز صفحه واگرا باعث پیدایش بسیاری از قله های بلند در منطقه، از جمله کوه کلیمانجارو، کوه کنیا، و اٌلدوینیو لنگای است.
منبع: iflscience
58323
منبع: خبرآنلاین