حقوق بازنشستگان 9 میلیون شد؟ - گالری ابزار زیبا

به گزارش گالری ابزار زیبا، این روزها بازنشستگان کارگری با دردها و مصائب بسیار دست و پنجه نرم می نمایند؛ دردهایی که قبل از هرچیز در پایین بودن سطح حقوق ماهانه آنها ریشه دارد و بعد از آن، به ناکافی بودن خدمات درمانی و بهداشتی ارائه شده بازمی شود؛ بازنشستگان خواهان مشارکت بیشتر در مشخص سرنوشت خود هستند و می گویند تامین اجتماعی سرمایه بین نسلی ماست و باید خودمان آن را اداره کنیم.حسین غلامی (فعال صنفی مستقل بازنشستگان) در گفتگوی زیر با تاکید بر اهمیت نقش مشارکت جمعی در نیل به اهداف مشترک، از اجرایی نشدن قانون در مشخص مزد و مستمری طبقه کارگر می گوید و اضافه می نماید: سال به سال قدرت خرید کارگران شاغل و بازنشسته، کاهش یافته است.

این روزها بازنشستگان کارگری با دردها و مصائب بسیار دست و پنجه نرم می نمایند؛ دردهایی که قبل از هرچیز در پایین بودن سطح حقوق ماهانه آنها ریشه دارد و بعد از آن، به ناکافی بودن خدمات درمانی و بهداشتی ارائه شده بازمی گردد؛ بازنشستگان خواهان مشارکت بیشتر در مشخص سرنوشت خود هستند و می گویند تامین اجتماعی سرمایه بین نسلی ماست و باید خودمان آن را اداره کنیم.حسین غلامی (فعال صنفی مستقل بازنشستگان) در گفتگوی زیر با تاکید بر اهمیت نقش مشارکت جمعی در نیل به اهداف مشترک، از اجرایی نشدن قانون در مشخص مزد و مستمری طبقه کارگر می گوید و اضافه می نماید: سال به سال قدرت خرید کارگران شاغل و بازنشسته، کاهش یافته است.

مهمترین مطالبات بازنشستگان کارگری چیست و چگونه می توان این مطالبات را دسته بندی کرد؟

مستمری شایسته، مهمترین مطالبه بازنشستگان کارگری

اولین مطالبه بازنشستگان تامین اجتماعی، مساله حقوق و مستمری است. حقوق بازنشستگان باید در سطح یک رفاه نسبی باشد. ما نمی گوییم رفاه کامل، بلکه می گوییم رفاه نسبی که شاخص آن نیز، بالای خط فقر بودنِ مستمری دریافتی است. خط فقر امروز بالای ده یا یازده میلیون تومان است. با یک محاسبه ساده می توان نشان داد که در طول سالها، قدرت خرید کارگران بازنشسته چقدر کاستی گرفته و امروز مستمری ها چقدر زیر خط فقر است؛ شما 4 هزار تومان مستمری سال 1360 را در نظر بگیرید؛ اگر فرض کنیم هر سال تورم متوسط فقط 22 درصد بوده (اگر متوسط تورم سالیان گذشته را محاسبه کنیم، همین 22 درصد می گردد)، یک ضرب نمایی ساده نشان می دهد که امروز اگر قرار باشد قدرت خرید همان 4 هزار تومانِ را داشته باشیم، باید مستمری بازنشستگان چیزی حدود 9 میلیون تومان باشد. پس برای اینکه کارگران بازنشسته امروز یک زندگی در سطح زندگی سال 60 داشته باشند، باید حداقل 9 میلیون تومان دریافتی ماهانه داشته باشند؛ حالا شما حساب کنید با دستمزدی که یک سوم این میزان یعنی 3 میلیون تومان است، چطور می توان یک رفاه نسبی داشت؟!

در این شرایط، آیا طرح همسان سازی حقوق بازنشستگان که البته در تامین اجتماعی، متناسب سازی شد، می تواند در بهبود معیشت کارگران بازنشسته موثر باشد و قدری از نقدها و نارضایتی ها بکاهد؟ یا مثلاً طرحی مانند طرحِ تامین کالاهای اساسی که نمایندگان مجلس در دستور کار دارند، می تواند بهبودی ساختاری و درازمدت در معیشت بازنشستگان ایجاد کند؟

اصلاً همسان سازی، در حوزه تامین اجتماعی، موضوعی غیرمرتبط و ناهمگن است؛ چون کشوری ها - چه شاغلان و چه بازنشستگان- گروه و پایه دارند و تمام افراد، بر طبق همان گروه و پایه، حقوق می گیرند و بنابراین می توان همترازی را براساس دریافتی شاغلان هم طبقه اجرایی کرد؛ اما در خصوص بیمه شدگان تامین اجتماعی اینگونه نیست؛ سطح دستمزدها از این کارخانه تا آن کارخانه، از زمین تا آسمان فرق می نماید و گروه و طبقه یکسان و همگانی وجود ندارد؛ بنابراین همترازی ممکن نیست؛ با این حساب، برای بازنشستگان تامین اجتماعی، چیزی که اهمیت دارد نه همسان سازیِ ساختگی بلکه افزایش قانونی مزد و مستمری است؛ ما قانون بالادستی هم در این زمینه داریم، ماده 41 قانون کار و ماده 96 قانون تامین اجتماعی؛ این مواد قانونی اگر به درستی و کامل اجرا شوند، یعنی مزد و مستمری به اندازه سبد هزینه های زندگی افزایش یابند، دیگر نیازی به اجرای طرح های ابتر و نامنسجمی مانند همسان سازی نیست؛ در واقع چون به قانون اعتنا ننموده بودند و مزد و مستمری را به اندازه هزینه ها افزایش نداده بودند، در جهت کاستن از اعتراضات کارگران بازنشسته، طرحی نامفهوم، خام و غیرمرتبط به نام همسان سازی را در دستور کار قرار دادند و خودشان هم اعتراف کردند که این همسان سازی، همسان سازی نیست، بلکه متناسب سازی است!

گذشته از مساله حقوق و مستمری، باقی مطالبات کارگران بازنشسته چیست؛ در بحث درمان و بهداشت، اوضاع از دید شما چگونه است؟

درمان رایگان، دومین مطالبه کلیدی است

در بحث درمان نیز کاستی ها و نارسایی های بسیار وجود دارد. در ایران چیزی حدود 65 تا 70 درصد هزینه های درمان به عهده بیمار است، درحالیکه متوسط دنیایِ این شاخص، 18 درصد است. یعنی در دنیا، به طور متوسط 18 درصد هزینه های درمان، به عهده خود بیمار است؛ در اروپا این شاخص، 11 درصد است و در کشورهایی که دولت رفاه قدرتمند دارند، این شاخص چیزی حدود 8 درصد است. آقای حسن هاشمی (وزیر بهداشت وقت) در سال 96 گفت سالی 700 هزار نفر در ایران به دلیل سنگینی هزینه های درمان، به زیر خط فقر سقوط می نمایند. الان این تعداد حتما به یک میلیون نفر رسیده است. استانداردهای دنیای نشان می دهد که اگر بیش از 40 درصد هزینه های درمان به عهده بیمار باشد، سقوط به زیر خط فقر اتفاق می افتد؛ ما 70 درصد هزینه هایمان به عهده بیمار است، یعنی 1.8 برابر استاندارد دنیای برای سقوط به زیر خط فقر! پس مطالبه درمان رایگان یک مطالبه بسیار کلیدی و مهم، هم برای کارگران شاغل و هم برای کارگران بازنشسته است. ما مواد قانونی داریم که کلیه هزینه های درمان کارگران بایستی رایگان ارائه گردد. ماده 3 قانون تامین اجتماعی مصوب 1369 (قانون الزام) می گوید درمان کارگران باید رایگان باشد. ماده 38 قانون پنجم توسعه نیز بر لزوم ارائه درمان رایگان تاکید دارد. خود قانون اساسی در اصل 29، برخورداری از بیمه همگانی و خدمات درمانی و بهداشتی رایگان را یک حق مسلم شهروندی می داند. پس درمان رایگان، یک مطالبه کلیدی و صد درصد قانونی است که متاسفانه تا امروز، نه تنها برآورده نشده بلکه سال به سال و ماه به ماه، هزینه های درمانِ کارگران و بازنشستگان افزایش یافته است.

دستمزد بالاتر از خط فقر و درمان رایگان، دو مطالبه اصلی هستند؛ اما در کنار این دو اصل اساسی، چند مطالبه دیگر نیز مطرح است؛ در این زمینه بفرمایید؟

بحثِ مسکن مناسب و دارای استاندارهای کافی، یک مطالبه مهم است؛ بحثِ آموزش رایگان یک خواسته جدی است. یکسری امکانات آموزشی براساس الزامات آموزش عمومی رایگان، باید توسط دولت برای فرزندان کارگران فراهم گردد اما متاسفانه امروز می بینیم که آموزش نیز به مثابه سایر مسائل، طبقاتی شده است؛ از این دو موضوع گذشته، ایجاد مراکز رفاهی، تفریحی و سالن های اجتماعات و کتابخانه برای بازنشستگان، یک خواسته دیگر است. مساله مهم دیگر، مساله تامین اجتماعی است. دولت باید تمام خساراتی که به این سازمان به طرق مختلف حتی با تصویب قانون و لایحه وارد آورده، جبران کند. برای این کار باید یک کمیسیون حقیقت یاب شامل متخصصان حوزه بیمه و تامین اجتماعی و درمان، وکلا و همچنین نمایندگان واقعی و قانونی کارگران و بازنشستگان تشکیل گردد تا بتوانند خسارات وارده به سازمان را ارزیابی نمایند. نمایندگان بازنشستگان نیز باید واجد یکسری شاخص های نمایندگی باشند تا بتوانند از مطالبات بازنشستگان، تمام قد دفاع نمایند. نه اینکه فردی خودش را نماینده بازنشستگان بداند بعد سر بزنگاه، از منافع دولت دفاع کند یا چپ و راست، نامه های تشکر از عملکرد دولت بنویسد و ارسال نماید!

در مساله تامین اجتماعی، شما خسارات وارده را از چه ناحیه می دانید؛ جدا از عدم پرداخت بدهی انبوه توسط دولت، چه عواملی موجب شده اند که سازمان امروز شرایط پایدار و مناسبی نداشته باشد؟

شرایط تامین اجتماعی باید بهبود یابد

ببینید، امروز حتی مساله ورودی های سازمان از محل حق بیمه شاغلان، دچار اخلال و کاستی شده است. یکی از علت های ضعف سازمان این است که براساس همه آمارهای رسمی، تنها 19 درصد کارگران شاغل، بیمه هستند؛ همین آمار در اروپا، حدود 70 درصد است. کاستی دریافت میزان کارگران رسمی و بیمه شده، یکی از دلایل اصلی بحران منابع و مصارف سازمان است. فرض بگیرید من سال ها قبل به عنوان یک کارگرِ تازه کار، وقتی که روز اول رفتم سر کار، اصلاً نمی دانستم که باید بیمه شوم یا بیمه اصلاً چیست؛ اما بعدها که بازنشسته شدم، فهمیدم کارفرما خودش از روز اول، حق بیمه من را واریز نموده است. اما الان، کارفرمایان ماه ها کارگرانِ تازه کار خود را بیمه نمی نمایند و کارگران هم چون قرارداد موقت هستند و از اخراج می ترسند، جرات ندارند حرف بزنند و اعتراض نمایند! کارگرانی را می شناسم که 15 سال کار نموده اند اما فقط 8 سال سابقه بیمه دارند؛ این افراد باید حداقل 50 سال کار نمایند تا بتوانند بالاخره بازنشسته شوند. پس بحثِ بیمه پردازی شاغلان و تخلفات بیمه ای کارفرمایان بحث بسیار مهمی است. یکی از دلایل ضعف سازمان همین است؛ دولت خسارات دیگری هم به سازمان وارد آورده؛ 23 گروه خاص را آورده اند و به سازمان الحاق نموده اند و از سازمان می خواهند که حق بیمه اینها را بپردازد؛ یا اینکه اشتغال به اندازه کافی نبود، آمدند قانون توسعه صنایع را مصوب کردند و افرادی را با 25 سال بازنشست کردند؛ اما آن 5 سال ارفاقی، بیمه آن ها را دولت نپرداخته و جزو دیون دولت است؛ همین 5 سال حقوق اضافه را نیز باید سازمان از جیب بپردازد درحالیکه باید دولت می پرداخت. در خصوص مشاغل سخت و زیان آور هم اوضاع به همین ترتیب است؛ بار این مساله کامل بر دوش سازمان تامین اجتماعی است. در این زمینه، تخلفات بسیار صورت می گیرد؛ من خودم به چشم دیده ام که کارمند حسابدار کارخانه، در سالهای آخر، به عنوان جوشکار در لیست بیمه می آمد تا بتواند از بازنشستگی سخت و زیان آور استفاده کند؛ افراد بسیاری به همین ترتیب به عنوان کارگر سخت و زیان آور به سازمان معرفی می شوند و این تخلف، بار اقتصادی بر دوش سازمان می گذارد.

بازنشستگان، چه حساسیت های دیگری در ارتباط با شرایط و ماهیت سازمان تامین اجتماعی دارند؟

ببینید، بازنشستگان باید بتوانند در اداره اموال و دارایی های خود، دخیل باشند؛ نباید دولت به تنهایی اداره اموال کارگران و بازنشستگان را برعهده داشته باشند؛ بازنشستگان نمی خواهند اموال و شرکتهای بانک رفاه و شستا، به همین راحتی با یک امضای مقامات دولتی، واگذار گردد و از دست برود! ما خواهان اجرای قانون نظام جامع ساختار در صندوق های بازنشستگی هستیم. ما خواهان لغو مدیریت دولتی سازمان هستیم و اعتقاد داریم سازمان باید توسط ذینفعان اصلی خود اداره گردد. علاوه براین، ما خواهانِ غیردولتی شدنِ کانون های بازنشستگی هستیم؛ در حال حاضر، بازنشستگان تشکل های مستقل و کارآمد ندارند و نمی توان گفت کانون های بازنشستگی، دقیقاً برآمده از بطن جامعه بازنشستگان و نماینده واقعی این جامعه هستند. در تهران، 130 هزار بازنشسته و مستمری بگیر تامین اجتماعی داریم اما مجامع عمومی کانون ها، گاهاً با کمتر از دو هزار نفر برگزار می گردد! بنابراین باید تشکل های بازنشستگان، مستقل و برآمده از بدنه بازنشستگان باشد. تا تشکل صنفی، مستقل و کارآمد و کاملاً دموکراتیک نباشد، نمی توان به مطالبه گری قدرتمند و کنشگری متحد و منتج به نتیجه مطلوب، امیدوار بود؛ باید به سمتی برویم که بازنشستگان در تشکل ها، مشارکت لااقل 40 یا 50 درصدی داشته باشند.

منبع: ایلنا